آزمایشات تصویربرداری (رادیوگرافی) - مربوط به سرطان

آزمایش تصویربرداری روشی است که امکان مشاهده فرایندهای درونی بدن را برای پزشکان فراهم می ­سازد. این آزمایشات اشکالی از انرژی (اشعه ایکس، امواج صوتی، ذره های رادیواکتیو، میدان های مغناطیسی) را از طریق بدن ارسال می­ کنند. تغییرات ایجاد شده در این الگوهای انرژی بواسطه بافت­های مختلف بدن، موجب ایجاد تصاویر می­ گردد. این تصاویر ساختار و عملکردهای بهنجار و همچنین ساختار و عملکردهای ناهنجار از قبیل بیماری سرطان رابه خوبی نشان می ­دهد.

آزمایشات تصویربرداری متفاوت از آندوسکوپی (ازقبیل کولونوسکوپی، برونشوسکوپی) می­باشد، در آندوسکوپی لوله منعطفی به همراه یک لنز یا دوربین ویدئویی به درون بدن فرستاده می­ شود. بوسیله آندوسکوپی پزشکان قادرند بخش های درونی بدن را به گونه­ای بررسی کنند که گویی با چشم غیرمسلح - مشابه با تصاویر واقعی - در حال رویت آنها هستند. این تصاویر بسیار متفاوت از تصاویر حاصل از آزمایشات تصویربرداری است.

آزمایشات تصویربرداری به چه منظوری مورد استفاده قرار می­گیرند؟

آزمایشات تصویربرداری به طرقی مختلفی برای بررسی سرطان بکار می­روند:

• آزمایشات تصویربرداری گاهاً برای بررسی سرطان در مراحل اولیه بکار می­ روند، حتی زمانی که بیمار هیچ علامتی ندارد. در این صورت، این آزمایشات اصطلاحا‍ً غربالگری سرطان نامیده می­ شوند. ماموگرام نوعی از آزمایشات تصویربرداری است که برای غربالگری سرطان بکار می ­رود.
• در صورت وجود علائم، آزمایشات تصویربرداری را می­ توان برای بررسی توده ­ها و غده ­ها (تومور) بکار بست. همچنین می­ توان از آنها برای فهم این موضوع استفاده کرد که آیا منشا علائم بیمار تومور است یا سایر انواع بیماری است.
• همچنین این آزمایشات می ­توانند احتمال سرطانی شدن تومور را نشان دهند ولذا به پزشک درباره تصمیم ­گیری برای انجام بیوپسی کمک می ­نمایند (در بیوپسی، نمونه ­ای از بافت برداشته شده و زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می­گیرد). انجام بیوپسی برای حصول اطمینان از سرطانی بودن تومورها ضرورت دارد.
• آزمایشات تصویربرداری می توانند محل دقیق تومور را نشان دهند، حتی اگر تومور در عمیق ترین بخش های درونی بدن باشد. در صورت نیاز به نمونه ای از بافت تومور برای مطالعات آتی ، این آزایشات می تواند مفید باشد.
• این آزمایشات می­ توانند به تعیین میزان پیشرفت سرطان کمک کنند (تخمین میزان گسترش سرطان در بدن).
• این آزمایشات به طرح­ریزی برنامه درمانی سرطان نیز کمک می­ کنند، مثلاً تعیین دقیق زمان و مکانی که رادیوگرافی باید بر روی آن انجام یابد.
• آزمایشات تصویربرداری می­ توانند کوچک شدن اندازه تومور، بزرگتر شدن تومور و یا رشد مجدد تومور پس از اتمام درمان را نشان دهند. این امر درباره چگونگی اثربخشی درمان اطلاعاتی را در اختیار پزشک قرار می­ دهد.
• این آزمایشات می­ توانند عود مجدد سرطان پس از اتمام درمان را آشکار سازند.

آزمایشات تصویربرداری تنها بخشی از فرایند تشخیص و درمان سرطان می­ باشد. درمان کامل سرطان همچنین شامل اخذ تاریخچه پزشکی شما توسط پزشک مربوطه (با طرح سوالاتی درباره علائم و عوامل خطرساز بیماری)، معاینه فیزیکی، و انجام آزمایش خون یا سایر انواع آزمایشات است.

بسیاری از پزشکان قبل از شروع فرایند درمان، رادیوگرافی یا سایر انواع آزمایشات تصویربرداری را توصیه می کنند، زیرا با این کار می­توانند تغییرات را در طی فرایند درمان ردیابی نمایند. اصطلاحا‍ً این آزمایشات مطالعات پایه نامیده می­ شود زیرا وضعیت بیماری را قبل از شروع درمان نشان می ­دهند. پزشکان می­ توانند برای بررسی روند درمان، نتایج این آزمایشات اولیه را با نتایج حاصل از آزمایشات بعدی مقایسه کنند. همچنین می­ توان آنها را برای بررسی میزان پیشرفت سرطان مورد استفاده قرار داد.

آزمایشات تصویربرداری به تنهایی کفایت نمی­ کنند

آزمایشات تصویربرداری غالبا‍‍‍‍‍‍‍ً بسیار مفید هستند ولی با این حال محدودیت­ هایی هم دارند. برای مثال این آزمایشات در اغلب موارد به تنهایی قادر به تعیین قطعی ابتلا به سرطان نمی­ باشند.

آزمایشات تصویربرداری قادر به کشف مجموعه ­های بزرگی از سلولهای سرطانی هستند ولی قادر به تشخیص یک یا تعداد کمی از سلولهای سرطانی نمی ­باشند. در واقع باید میلیونها سلول گرد هم آیند تا تومور به حدی بزرگ شود که در این آزمایشات تصویربرداری قابل رویت باشد. به همین دلیل است که گاهاً پزشکان بر خلاف عدم رویت سلول­های سرطانی در نتایج تصویربرداری باز هم درمان­ هایی را توصیه می­ کنند. حتی وجود یک سلول سرطانی بازمانده ممکن است رشد کند و با گذشت زمان، تبدیل به توموری بزرگ شود که موجب ایجاد مشکلاتی شده و یا در آزمایشات تصویربرداری نشان داده شود.
از سوی دیگر، گاهی اوقات آزمایشات تصویربرداری حاکی از وجود سرطان هستند، ولی با انجام آزمایشات بیشتر (مانند نمونه ­برداری) عدو وجود سرطان آشکار می­ شود.

چه کسی تصویربرداری را انجام داده و چه کسی آنها را تفسیر می­ کند؟

پزشک، تکنسینی معتبر، یا سایر متخصصین سلامتی می­ توانند تصویربرداری را انجام دهد. با توجه به بخشی از بدن که مورد تصویربرداری قرار می­ گیرد، آزمون ممکن است در بیمارستان، کلینیک و یا مرکز تصویربرداری خاصی، و یا در
مطب پزشک انجام گیرد. در مراکز پزشکی بزرگتر، آزمایش تصویر برداری به طور معمول در بخش رادیولوژی و یا هسته ای دپارتمان پزشکی انجام می­ شود (حتی آزمایشاتی که حاوی تشعشات پرانرژی نیستند).

رادیولوژیست پزشکی می­باشد که در تکنیک­های تصویربرداری متخصص است. وی فردی است که معمولاً به قرائت (تفسیر) تصاویر آزمایش می­ پردازد. سپس رادیولوژیست گزارشی درباره یافته­ ها نوشته و این گزارش را به پزشک شما می فرستد. نسخه ­ای از این گزارش به عنوان بخشی از سوابق شما در پرونده­تان قرار می­ گیرد. سایر پزشکان شما (غده ­شناس، جراحان، و غیره) نیز می­ توانند به بررسی این تصاویر بپردازند.

انواع آزمایشات تصویربرداری

شرح برخی از انواع رایج آزمایشات تصویربرداری، چگونگی انجام آنها، و زمان مناسب برای انجام آنها را می­توانید در بخش ­های ذیل بیابید:

• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
• اشعه ایکس و سایر آزمایشات رادیوگرافی
• ماموگرافی
• اسکن پزشکی هسته ای
• سونوگرافی

ترجه شده از وبسایت: www.cancer.org